Het centrale thema voor de Themazondagen 2018-2019 is immaterieel en materieelerfgoed en wordt op 20 januari 2019 vervolgd met de Themazondag ‘Indische muziek’.
In de loop der eeuwen ontwikkelde zich in Indië een muziektraditie. Voordat de Europeanen hun weg naar de Indische archipel hadden gevonden, werd al op Java, Sumatra, Bali en de Molukken muziek gemaakt. In de dorpen en vorstenhoven werd de gamelan bespeeld en werden liederen gezongen. De Chinese en Arabische bewoners kenden een eigen muziektraditie. Ronggengs of dansgroepen vermaakten het publiek met hun poëtische liederen en erotiserende dansen, begeleid door de rabab en gongs. Portugese handelaren zongen hun saudade en begeleidden zich daarbij op de fluit, viool of gitaar. De speeljongens of musicerende slaven van Europese bewoners in Batavia vermaakten de gasten tijdens de uitstapjes of het diner muzikaal. Reizigers schreven daarover in hun verhalen of in hun brieven naar hun familie in het vaderland.
Aan het eind van negentiende eeuw brachten sociëteiten muzikale verstrooiing. Militaire kapellen speelden in dierentuinen of parken; staf- en kamerorkesten gaven uitvoeringen. De Komedie Stamboel of Oost-Indische Opera bood een geheel eigen muzikaal vermaak. Componisten van Europese afkomst interesseerden zich voor Javaanse muziek. Maar er was ook belangstelling voor nieuwe muziekvormen zoals de jazz.
Kortom muziek was eeuwenlang – voor, tijdens en na de Japanse bezetting – de bindende factor in Nederlands-Indië. Met de komst van de Indische-Nederlanders en Molukkers naar Nederland werd de Nederlandse muziekcultuur in Nederland flink opgeschud.
Sprekers en dagvoorzitter
Ellen van der Waerden is als gemeentearchivaris verbonden aan het Haags Gemeente Archief dat sinds 2016 het muzikaal erfgoed (waaronder muziekmanuscripten) van het Nederlands Muziek Instituut beheert.
Henk Mak van Dijk doet onderzoek naar en publiceert over Indische klassieke muziek en Indisch jazz.
Ans Gommers-Dekker publiceerde over de Indonesische volksliederen die hebben bijgedragen aan de Indonesische, nationale identiteit.
Hetty Naaijkens-Retel Helmrich is filmmaker, producent en directeur van Scarabeefilms. Ze heeft de documentaire ‘Klanken van oorsprong’ gemaakt over de invloed van verschillende generaties muzikanten met een Nederlands-Indische achtergrond op de Nederlandse popmuziek.
Ralph Kneefel is voorzitter van de Stichting Indisch Erfgoed en dagvoorzitter.
Plaats en tijd
De Themazondag ‘Indische muziek’ vindt van 11.00 uur tot 15.00 uur plaats in het Reünie- en congrescentrum Kumpulan op het Landgoed Bronbeek, Velperweg 147, 6824 MB Arnhem.
Ontvangst vanaf 10.00 uur, de zaal is open vanaf 10.30 uur.
Toegang
- De toegangsprijs voor het afzonderlijk dagprogramma is € 28,50 p.p. (inclusief koffie of thee met spekkoek, Indisch buffet en een consumptie).
- De entreebewijzen zijn te bestellen via de website van Reünie en Congrescentrum Kumpulan.
- Er zijn 250 plaatsen beschikbaar.
- Vrij parkeren op eigen terrein.
- Honden zijn niet toegestaan.
Informatie
Deze Themazondag is de tweede in een reeks van vijf. De overige Themazondagen zijn:
- 17 februari 2019: ‘De beheersing van de Indonesische waterhuishouding toen en nu’. Sprekers: Maurits Ertsen, Stephan van der Biezen, de Indonesische ambassadeur I Gusti Agung Wesaka Pu en Dolfi Debrot,
- 24 maart 2019: ‘Behoud van Nederlands-Indische architectuur en stedenbouw’. Sprekers: Pauline van Roosmalen, Obbe Norbruis, Frederik Erens en Juliette Roding.
- 14 april 2019: ‘Het behoud van Indische kunst in Nederlandse musea’. Sprekers: Thijs Schoonderwoerd, Jan de Hond, Pauljac Verhoeven en Frans Leidelmeijer.
Meer weten?
Vragen kunt u stellen aan Geertje Besselink: mailen geertjebesselink@gmail.com of bellen 06 209 76 818.
Afbeeldingen: muziekgezelschap Moluks Historisch Museum F987407; een ronggeng met orkest Tropen Museum 60003353; partituur ca 1930-1940 Museon 68234
De themazondagen worden georganiseerd door een samenwerkingsverband
van
de Stichting Indisch Erfgoed, de Stichting Klein Bronbeek en de Kumpulan.
